राज्यातील शालेय शिक्षणाच्या गुणवत्तेत सुधारणा करण्याच्या उद्देशाने राज्य सरकारने एक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. राज्यातील राज्य शिक्षण मंडळाच्या शाळांमध्ये केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळाचा (CBSE) अभ्यासक्रम लागू करण्यासंदर्भात सूचना देण्यात आल्या आहेत. विशेष म्हणजे, शैक्षणिक वर्ष 2025-2026 पासून हा बदल प्रत्यक्षात लागू होणार असून, यंदाच्या शैक्षणिक वर्षापासूनच राज्यातील शाळांमध्ये CBSE पॅटर्नचा अवलंब करण्याची प्रक्रिया सुरू झाली आहे. या निर्णयामागे विद्यार्थ्यांची शैक्षणिक गुणवत्ता वाढवणे आणि राष्ट्रीय स्तरावर त्यांना स्पर्धात्मक बनवणे हा मुख्य हेतू आहे.
राज्याचे शिक्षणमंत्री दादा भुसे यांनी विधान परिषदेत यासंदर्भात माहिती देताना ही घोषणा केली. आज सभागृहात बोलताना त्यांनी सांगितले की, राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरणाला (NEP 2020) अनुसरून हा निर्णय घेण्यात आला आहे. यापूर्वी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्यासमवेत झालेल्या एका बैठकीतही CBSE अभ्यासक्रम लागू करण्याबाबत आढावा घेण्याचे संकेत देण्यात आले होते. शिक्षणमंत्री दादा भुसे यांनी भाजप आमदार प्रसाद लाड यांनी उपस्थित केलेल्या प्रश्नाला लेखी उत्तर देताना ही माहिती स्पष्ट केली. आमदार लाड यांनी विचारलेल्या प्रश्नात, इयत्ता तिसरी ते बारावीपर्यंतच्या शाळांसाठी CBSE अभ्यासक्रमाच्या आराखड्याला सुकाणू समितीने मान्यता दिली आहे का, याबाबत विचारणा केली होती. त्याला उत्तर देताना दादा भुसे म्हणाले की, राज्य अभ्यासक्रम आराखड्याला शालेय शिक्षण विभागाच्या सुकाणू समितीने मान्यता दिली असून, CBSE अंतर्गत पाठ्यपुस्तके मराठी भाषेत उपलब्ध करून देण्यात येतील. नवीन शैक्षणिक सत्र 1 एप्रिल 2025 पासून सुरू होईल, असेही त्यांनी नमूद केले.
मुख्यमंत्र्यांचा पुढाकार आणि शिक्षण विभागाची तयारी
मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी मंत्रालयातील सर्व विभागांसाठी पुढील 100 दिवसांच्या कामकाजाचा आढावा घेताना शालेय शिक्षणावर विशेष भर दिला होता. या बैठकीत त्यांनी महाराष्ट्राला पुन्हा शिक्षण क्षेत्रात अग्रेसर करण्याचा विश्वास व्यक्त केला. गुणवत्तापूर्ण शिक्षणासाठी शिक्षण विभागाने ठोस पावले उचलावीत, असे निर्देश त्यांनी दिले. याच बैठकीत CBSE पॅटर्नचा अवलंब करताना राज्याच्या गरजेनुसार त्यात आवश्यक बदल करण्याच्या सूचनाही मुख्यमंत्र्यांनी केल्या होत्या. या सूचनांचा एक भाग म्हणूनच हा अभ्यासक्रम लागू करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
CBSE अभ्यासक्रम लागू करण्याचे फायदे
CBSE अभ्यासक्रम हा राष्ट्रीय स्तरावर मान्यताप्राप्त असून, तो विद्यार्थ्यांना आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे शिक्षण आणि स्पर्धा परीक्षांसाठी मजबूत पाया देणारा मानला जातो. या अभ्यासक्रमात विज्ञान, गणित, आणि इंग्रजी यांसारख्या विषयांवर विशेष भर दिला जातो, तसेच विद्यार्थ्यांचा सर्वांगीण विकास साधण्यासाठी मूल्यमापन पद्धतीतही सुधारणा केल्या जातात. राज्यातील विद्यार्थ्यांना राष्ट्रीय शिक्षण धोरणाच्या माध्यमातून जागतिक दर्जाचे शिक्षण मिळावे आणि स्थानिक भाषेचा वापरही कायम राहावा, यासाठी मराठीत पाठ्यपुस्तके उपलब्ध करून देण्याचा निर्णय महत्त्वाचा ठरतो.
आव्हाने आणि उपाययोजना
हा बदल लागू करताना काही आव्हानांचाही सामना करावा लागू शकतो. शिक्षकांना नव्या अभ्यासक्रमाची सवय होण्यासाठी प्रशिक्षणाची गरज भासेल. यासाठी शिक्षण विभागाने शिक्षक प्रशिक्षण कार्यक्रम राबवण्याची योजना आखली आहे. तसेच, ग्रामीण भागातील शाळांमध्ये पायाभूत सुविधा आणि संसाधनांची कमतरता दूर करण्यासाठीही प्रयत्न केले जाणार आहेत. या बदलामुळे विद्यार्थ्यांना सुरुवातीला काही अडचणी येऊ शकतात, परंतु दीर्घकालीन दृष्टिकोनातून हा निर्णय त्यांच्या भविष्यासाठी लाभदायक ठरेल, असा विश्वास शिक्षण विभागाला आहे.
निष्कर्ष
राज्य सरकारचा हा निर्णय शिक्षण क्षेत्रातील एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जात आहे. CBSE अभ्यासक्रमाच्या अंमलबजावणीद्वारे महाराष्ट्रातील विद्यार्थी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्पर्धा करण्यास सक्षम बनतील. मुख्यमंत्री आणि शिक्षणमंत्र्यांच्या नेतृत्वाखाली हा बदल सकारात्मक दिशेने घडून येईल, अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे. शैक्षणिक वर्ष 2025-2026 पासून सुरू होणारी ही प्रक्रिया राज्याच्या शालेय शिक्षणाला नवे परिमाण देणारी ठरेल.
