Tea and Coffee: भारतात सर्वांत जास्त पिले जाणारे पेय म्हणजे चहा. अनेक लोकांचा तर चहा पिल्या शिवाय दिवसच सुरु होत नाही, म्हणजेच त्यांना सकाळी झोपेतून उठल्या-उठल्या चहा लागतो. अनेक लोकांना तर काम करतांना सतत चहा पिण्याची सवय असते, कारण त्यांचे म्हणणे आहे की चहा पिला नाही तर त्यांचे डोके चालत नाही.. असंही चहा पिण्याचं एक प्रकारे काहींना व्यसन लागल्याचं दिसतं. काही लोक तर असंही म्हणतात की चहा ही फक्त पिण्याची गोष्ट नाही तर भावना आहे! भारतात चहा विविध प्रकारे बनवला जातो. बहुतेक लोक अदरक टाकून बनवलेल्या चहाला प्राधान्य देतात. तर आता अनेक लोकांना कॉफी पिण्यास सुद्धा खूप आवडते. पण आता ICMR ने नुकतंच भारतीयांसाठी आहारविषयक मार्गदर्शक तत्त्वे प्रसिद्ध केली आहे. यात त्यांनी चहा-कॉफी बद्दल जी माहिती दिली आहे, ती वाचून तुम्ही पुन्हा चहा-कॉफी पिण्याअगोदर अनेक वेळा विचार कराल. (ICMR Dietary Guidelines About Tea and Coffee)
ICMR म्हणजेच National Institute of Nutrition. कोविड महामारीच्या काळात वेळोवेळी कोविडशी संबंधित प्रोटोकॉल जारी केल्याने ICMR ही संस्था खूप चर्चेत आली होती. आताही ICMR ने भारतीयांसाठी आहारविषयक एकूण 17 मार्गदर्शक तत्त्वे प्रसिद्ध केली आहे, ज्यात त्यांनी दुधासोबत चहा आरोग्यासाठी हानिकारक असल्याचे म्हटले आहे. तसेच कॉफी पिण्याचेही अनेक दुष्परिणाम असल्याचे त्यांनी म्हटले आहे.
कोणत्या वेळी चहा पिणे जास्त धोकादायक?
ICMR ने यात असंही म्हटलंय की खाण्या-पिण्याच्या सवयींमध्ये आम्ही दिलेली ही काही योग्य मार्गदर्शक तत्त्वे विचारात घ्या जेणेकरून तुम्ही निरोगी राहाल. चहा आणि कॉफी बद्दल ICMR ने असंही म्हटलंय की यात टॅनिन आढळते. टॅनिन हे एक संयुग आहे जे शरीराच्या लोह शोषण्याच्या क्षमतेवर परिणाम करते. जेवणाआधी किंवा नंतर चहा किंवा कॉफी प्यायल्याने तुम्हाला अन्नातील लोह शोषण्यास प्रतिबंध होतो. यामुळे शरीरात लोहाची कमतरता होऊ शकते.
चहा किंवा कॉफी यापैकी काय चांगले? (Tea and Coffee)
ICMR च्या ॲडव्हायझरीमध्ये चहा हा कॉफीपेक्षा चांगला पर्याय असल्याचे म्हटले आहे. त्यांत सापडलेल्या कॅफिनच्या आधारे हे सांगण्यात आले आहे. ‘Brewed Coffee’ च्या कपमध्ये कॅफिनचे प्रमाण 80-120 मिलीग्राम असते, तर घरी बनवलेल्या ‘इन्स्टंट कॉफी’ मध्ये हे प्रमाण 50-65 मिलीग्राम असते. तर चहामध्ये हे प्रमाण दोन्हीपेक्षा कमी म्हणजेच 30-65 mg पर्यंत असू शकते. साधारणपणे, 200 mg पर्यंत कॅफिनचे प्रमाण सुरक्षित मानले जाते.
पण असे नाही की कॅफिनचे फक्त तोटे आहेत. या कॅफिनचे मर्यादित सेवन केले तर अनेक फायदे सुद्धा आहेत. ते म्हणजे लक्ष केंद्रित करण्यात मदत करणे, काही वेळासाठी एनर्जी आल्यासारखे वाटणे.
मात्र ठरवून दिलेल्या मर्यादेपेक्षा जास्त चहा-कॉफी (Tea and Coffee) पिने धोकादायक सुद्धा ठरू शकते. यामुळे रक्तदाब वाढू शकतो. तसेच वाईट कोलेस्ट्रॉल. यासोबतच हृदयाशी संबंधित आजारांमध्ये कॉफी पूर्णपणे टाळावी.
दुधाशिवाय चहा चांगला आहे का?
अहवालात दुधाशिवाय चहा अधिक चांगला असल्याचे म्हटले आहे. यामध्ये फ्लेव्होनॉइड्स आणि अँटीऑक्सिडंट्स आढळतात ज्यामुळे हृदयाशी संबंधित आजार आणि पोटाच्या कर्करोगाचा धोका कमी होतो. परंतु लक्षात ठेवा की चहा देखील कॅफीन उत्पादन आहे. जास्त चहा पिणे हे कॉफी पिण्याइतकेच हानिकारक आहे.
अहवालात आहाराविषयी अधिक माहिती
ICMR च्या भारतीयांसाठी जारी केलेल्या आहारविषयक मार्गदर्शक तत्वांमध्ये तेल, साखर आणि मीठ याऐवजी फळे, भाज्या, धान्ये आणि सीफूड खाण्याची शिफारस अहवालात करण्यात आली आहे.
याशिवाय कार्बोनेटेड पेयांऐवजी ताक, ताज्या फळांचे रस आणि नारळ पाणी पिण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. कारण फॉस्फोरिक ऍसिड कार्बोनेटेड पेयांमध्ये आढळते. त्यामुळे भूक लागत नाही. याशिवाय, दररोज किमान 250 मिली उकळलेले किंवा पाश्चराइज्ड दूध पिण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
ICMR च्या या मार्गदर्शक तत्त्वांवर तुम्हाला काय वाटते, ते कृपया आम्हाला कमेंट बॉक्समध्ये नक्की सांगा. तसेच चहा आणि कॉफी संबंधी आमचे इतर आर्टिकल नक्की वाचा..
